Bestia. Dlaczego zło nas fascynuje?

Nie pytajcie mnie, dlaczego znajduję przyjemność w czytaniu takich książek. Byłabym dobrym przykładem na tytułowe pytanie, bo zło fascynuje mnie bardzo. Mogłabym na długo utknąć w kryminalnych lekturach, opracowaniach dotyczących morderców czy przypadków przeróżnych zbrodni. Ale bardziej od samych morderców, fascynują mnie ludzie, którzy ich badają i o nich piszą. Profilowanie kryminalne jest absolutnie genialne. Choć kariery raczej bym nie zmieniła, niezmiennie uwielbiam przyglądać się temu z bezpiecznej odległości, czyli pochłaniać książki na ten temat.

Bestia. Dlaczego zło nas fascynuje? trafiła do mnie trochę z przypadku, ale kiedy już zaczęłam czytać nie mogłam się oderwać. Autor Borwin Bandelow jest niemieckim lekarzem i psychoterapeutą, sławnym na cały świat ekspertem od zaburzeń lękowych. Przy takich książkach ma to znaczenie, bo od razu czujemy, że autor wie, o czym pisze. Nie znaczy to oczywiście jeszcze, że pisać umie, ale z większym zaufaniem podchodzimy do takich książek. 

Na szczęście okazało się, że Bandelow, nie dość, że pisze o ciekawych rzeczach, to robi to bardzo dobrze. Książka jest świetnie napisana, utrzymuje uwagę czytelnika, nie wchodzi w zbyt naukowy język, który w takiej pozycji raczej by przeszkadzał. Nie unika trudnych terminów, sporo pisze o chemii mózgu, o procesach, które w nim zachodzą, co wpływa na człowieka z psychologicznego punktu widzenia itd. Są to jednak rozważania wplecione w historie konkretnych morderców, przykłady zachowań, w wybrane morderstwa. A każda teoria jest bardziej przyswajalna, jeśli jest poparta przykładami. Autor zachował doskonałą równowagę pomiędzy naukową teorią a kryminalną praktyką, tym samym przykuwając uwagę czytelnika aż do ostatniej strony.

Bandelow poszukuje odpowiedzi na pytanie, dlaczego ktoś jest zły. Pisze o psychopatach, o osobowościach dyssocjalnych czy borderline, zadaje ważne pytanie, czy przemoc w domu rodzinnym jest skutkiem czy przyczyną przemocy w życiu dorosłym, a jaką rolę w tym wszystkim ma środowisko społeczne. Zadaje mnóstwo innych ciekawych pytań – Czy istnieją urodzeni mordercy? Czy tylko chemia w naszym mózgu decyduje o tym, kim jesteśmy? Dlaczego kobiety zakochują się w przestępcach? Jak to się dzieje, że ludzie dają się jeszcze werbować sektom? I czy syndrom sztokholmski jest rzeczywiście taki łatwy do zdefiniowania? To, co wyróżnia tę pozycję spośród innych, oprócz trafnie postawionych pytań, jest poczucie humoru, z jakim został potraktowany temat. Tylko ktoś, kto rzeczywiście przeprowadził rozmowy z mordercami i ofiarami, zbierając materiały do książki może sobie pozwolić na takie pisanie. Oprócz opisów przypadków mrożących krew w żyłach (głównie ze względu na to, że wielu przypadkach porwani mieli kontakt z innymi ludźmi, mieli nawet styczność z policją, i nikt im nie pomógł, nikt ich nie rozpoznał) znajdziemy tu również przewrotny poradnik jak założyć sektę w dziewiętnastu krokach czy szybką instrukcję prania mózgu .

Bestia. Dlaczego zło nas fascynuje? to ciekawa mieszanka reportażu, książki medycznej, popularnonaukowej i psychologicznej. Pomiędzy tymi dziedzinami jest zachowana równowaga, która sprawia, że książkę czyta się jak najlepszy kryminał, przy jednoczesnym przyswajaniu fachowej wiedzy. Książka nie jest odpowiedzią na tytułowe pytanie, ale jest bardzo dobrym wstępem i przyczynkiem do dyskusji. Osobiście bardzo chętnie przeczytałabym dużo grubszą książkę Bandelowa na ten temat. Myślę, że jako lekarz pracujący w szpitalu dla przestępców psychicznie chorych ma wiele opowieści, którymi mógłby się jeszcze podzielić. Wszystkim zainteresowanym taką tematyką, polecam!

♦