Hen. Na północy Norwegii

W Finnmarku wierzy się w morze, w pracę i w siebie

Kiedy przeczytałam Białe, zachwyciłam się północą Norwegii. Ilona Wiśniewska zaprosiła mnie do swojego świata i skutecznie spowodowała, że zapomniałam, że właściwie nie lubię zimna 😉 Kiedy pojawiła się kolejna jej książka, tupałam nogami z niecierpliwości, aż dostanę ją w swoje łapki!

Finnmark to kraniec. Nie ma znaczenia, skąd się patrzy, bo to nadal będzie daleko, albo hen daleko. Słowo hen w norweskim, tak jak w polskim, odnosi się do odległości, tyle że tutaj to może być równie dobrze po drugiej stronie globu, jak i za rogiem. Hen to równocześnie daleko i blisko.

Finnmark to największy i najrzadziej zaludniony region Norwegii, w których przenikają się kultury lapońska, fińska, rosyjska i norweska. Dla jednego z bohaterów, od którego rozpoczyna się ta opowieść, Finnmark to garstka ludzi, ryby i renifery, kamień na kamieniu, bezwzględne morze, zimne lato, surowa zima i wiatr, który mąci świadomość. Hen to książka o idealnych proporcjach. Autorka przedstawia nam historie pojedynczych ludzi. Poznajemy ich z imienia i nazwiska, ich przyzwyczajenia, ich codzienność, ich wady i zalety. W trakcie lektury nawiązujemy z nimi bliskie relacje, poznajemy ich dobrze i dzięki temu kończymy lekturę z poczuciem pozyskania nowych przyjaciół. A fajnie jest pomyśleć, że gdzieś tam na północy Norwegii mieszka ktoś, kto wprawdzie nie ma zielonego pojęcia o twoim istnieniu, ale Ty wiesz, gdzie mieszka, gdzie pracuje i gdzie pije kawę…I nawet jak wygląda, bo dzięki pięknym, kolorowym zdjęciom możemy naszym bohaterom zajrzeć głęboko w oczy, zobaczyć to wszystko, co moglibyśmy sobie jedynie wyobrazić.

Z drugiej strony Hen to piękna opowieść o kulturze północy i jej historii. Pojedyncze istnienia składają się w kultury, ludy, tradycje. Te najstarsze, od kultury Komsa i najazdów wikingów, przez procesy o czary, aż do zniszczenia po II wojnie światowej, przesiedleń i dnia obecnego, w którym zapomina się o tradycyjnych kulturach i mniejszościach na rzecz kultury norweskiej.

Ilona Wiśniewska jest uważnym obserwatorem. Perfekcyjnie wplata historie pojedynczych ludzi w tło historyczne, przez co cała opowieść jest skończoną całością. Nic tam nie brakuje. Północ nie jest idealizowana, jako romantyczne, dalekie miejsce, a jednak fascynacja autorki przekłada się na fascynację czytelnika. Hen jest w końcu o surowym, trudnym życiu, gdzie człowiek musi walczyć praktycznie codziennie i o wszystko. Takie miejsce jest dla ludzi twardych, konkretnych, surowych, jak sama Północ. Uwielbiam Północnych! Sami o sobie mówią jesteśmy biedni i rozrzutni, ciekawscy i tolerancyjni, naiwni i samowystarczalni. Są fascynującymi ludźmi, czy tego chcą czy nie 🙂 Możemy wiele się dowiedzieć o tamtych regionach. Te zimne ziemie przyciągają, kuszą czymś pierwotnym, czymś nieznanym, jakąś magią. A lepszego przewodnika niż Ilona Wiśniewska nie mogliśmy sobie wymarzyć.

Hen w moim odczuciu jest bardziej poetycki, jest też więcej humoru niż w Białym. Tak jakby autorka pozwoliła sobie na trochę więcej przy drugiej książce 🙂 Czyta się go rewelacyjnie, jedynym niebezpieczeństwem jest chęć kupienia domku w Vardo. W podziękowaniach autorka pisze “(…) po śmierci Iberta podarowali mi jego biurko, przy którym powstała ta książka. Dawno temu ich ojciec nakleił na nim trzy słowa: milczenie, ostrożność, wstrzemięźliwość. Mam nadzieję, że przynajmniej jedno z nich opisuje właśnie skończoną opowieść, której on nigdy nie napisał. Opisują książkę i opisują całą Północ. 

♦

◊ Poznajcie prawa skandynawskie. Według tych zasad nikt nie powinien:

– uważać, że jest kimś wyjątkowym,

– uważać, że jest równie dobry jak inni,

– uważać, że jest mądrzejszy od innych,

– wyobrażać sobie, że jest lepszy od innych,

– uważać, że wie więcej od innych,

– uważać, że jest kimś więcej niż inni,

– uważać, że się do czegoś nadaje,

– śmiać się z innych,

– wierzyć w to, że komuś na nim zależy,

– wierzyć w to, że może innych czegoś nauczyć

◊ W Finnmarku Tarzana nazywano Jungelgutten Bomba 😀

♦

Za możliwość przeczytania książki serdecznie dziękuję

♦