Słodziutki. Biografia cukru

Tym razem wyjątkowo zacznę od wyglądu książki. Wszyscy wiemy, że powiedzenie nie oceniaj książki po okładce nie do końca sprawdza się w życiu. O ile kiepskiej książki nawet ładna okładka nie uratuje (choć może spowodować, że postawimy ją sobie na półce), to ta sama ładna okładka może podkreślić i dopełnić walory książki dobrej. A piszę o tym, bo przecież nie da się zaprzeczyć, że w przypadku tej konkretnej książki najpierw w oczy rzuca się okładka. Prosta, minimalistyczna, ale w punkt. Tak jak wszystkie okładki Uli Pągowskiej, bo to ona jest autorką. Ale mój zachwyt nie kończy się na okładce – cała książka jest wydana dokładnie w taki sposób, jaki uwielbiam i jestem w niej totalnie zakochana. Duża ilość graficznych elementów i wprowadzenie koloru ciemno żółtego rozbijają monotonię tekstu i sprawiają, że całość staje się bardzo dynamiczna i żywa. Do tego dochodzą jeszcze wyodrębnione cytaty, bardzo duża ilość zdjęć i grafik. Tym samym to książka jednocześnie do oglądania i czytania, a takie popularnonaukowe pozycje są najlepsze!

Zanim o samej książce, jeszcze słowo o autorach. Duet Judyty Watoły i Dariusza Kortko ma za sobą już kilka bardzo udanych książek – opowieść o Relidze, o Ariadnie Gierek-Łapińskiej i o transplantacjach. Dariusza Kortko znamy jeszcze ze świetnej biografii Jerzego Kukuczki, która była chyba wyjątkowym wyłamaniem się z tematyki medycznej. Kiedy zna się te książki, nie ma wątpliwości, że i Słodziutki będzie doskonale napisany. Wciąga od pierwszego zdania i nie traci tempa do końca. Autorzy mają dar opowiadania, czuć, że piszą o tym, co ich interesuje i że chcą się z nami podzielić swoją wiedzą i historiami, do których dotarli. A kiedy czuję radość i podekscytowanie autora, od razu i mi się lepiej czyta taką książkę.

Biografia cukru – czy to w ogóle może być coś ciekawego? Mamy teraz szaloną modę na wszelkie książki o zdrowym odżywianiu i dietach, więc łatwo można się zasugerować, że to kolejny poradnik mówiący nam jak mamy żyć i jeść. Ale Słodziutki to coś zupełnie innego. Autorzy zabierają nas w podróż przez stulecia – od starożytności po współczesność. To opowieść o cukrze w kontekście kulturowym, społecznym, gospodarczym i historycznym. Zdrowotnym oczywiście też, nie da się tego rozdzielić, ale jednak głównym celem tej książki nie jest pogrożenie nam palcem i próba namówienia nas do porzucenia cukru. To raczej historia produktu, którego losy są nierozerwalnie związane z człowiekiem, a jego wpływ na ludzi jest olbrzymi, a przy tym często przez nas nieuświadomiony bądź bagatelizowany.

Autorzy nie pomijają żadnego ważnego wydarzenia, a historia cukru jest opowiedziana w sposób kompleksowy. Jest odkrycie cukru, zachłyśnięcie się nim w Europie, plantacje trzciny cukrowej i niewolnictwo, rozwój stomatologii, życie na Kubie, cukrzyca, odkrycie insuliny, co słodki ma wspólnego ze słonym, dlaczego jesteśmy coraz grubsi, ile łyżeczek cukru jemy dziennie i jak wielkie firmy zarabiają na cukrze (i na nas). To jedynie kilka zagadnień czy pytań, które znajdziemy w książce. 

Żadna dietetyczna książka nie skłoniłaby mnie raczej do rezygnacji z cukru, jeśli bym go używała w dużych ilościach. Żadne hasła w stylu zmień swoje życie nie zrobiłyby na mnie wrażenia. Ale świadomość tego, że mój organizm jest najzwyczajniej w świecie uzależniony od cukru zmienia wszystko. Istotna również jest wiedza, że na moim uzależnieniu zarabiają inni, a ja jestem jedynie małym głupiutkim konsumentem, który ma wierzyć w reklamy. Na słodkim się zarabia, dlatego nawet produkty sygnowane jako zdrowe czy fit są pełne cukru. Swojego czasu głośno było o eksperymencie Damona Gameau, który postanowił jeść same zdrowe rzeczy. Jest też książka, ale w tym przypadku polecam obejrzenie filmu. Robi miażdżące wrażenie! Koniecznie zobaczcie!

Nie wiem, jak u was, ale we mnie budzi to wewnętrzną złość i mocne pragnienie robienia na przekór. Słodziutki idealnie pokazuje wszystkie procesy i działania, które doprowadziły do miejsca, w którym znajdujemy się dzisiaj. Niektóre z wniosków są oczywiste, do innych być może sami byśmy nigdy nie doszli. Dlatego warto przeczytać – bo oprócz rzetelnej wiedzy historycznej (cukier przecież trzeba osadzić w jakimś konkretnym kontekście), mnóstwa ciekawostek i nawet anegdotek, znajdziemy w niej obraz dzisiejszego świata, a na jego tle nas. Nie jest to obraz optymistyczny, dlatego tym bardziej trzeba zadbać o własną świadomość. I to właśnie robi ta książka.

(Oczywiście, nie jestem święta. Przecież nie wyrzucę pączków które kupuję, bo ładnie wyglądają na zdjęciach. Na dzisiaj na przykład mam zaplanowaną szarlotkę na ciepło z lodami waniliowymi. Nie chodzi o to, żeby sobie czegokolwiek odmawiać. Chodzi o to, żeby dokonywać świadomych wyborów. Jesteśmy uzależnieni od cukru i niesłodkie jedzenie nam nie smakuje (możemy sobie nawet nie zdawać z tego sprawy). Ale kiedy przyzwyczaimy na nowo organizm do innego jedzenia, nagle będziemy w szoku, jak mogliśmy jeść to wcześniejsze. Sprawdzałam).

Za możliwość przeczytania dziękuję